Van productie- naar belevingslandschap

Het buitengebied kampt met een identiteitscrisis. De landbouwlobby vraagt meer vruchtbare landbouwgrond en mogelijkheden om de productiviteit te verhogen; natuurverenigingen eisen meer bos, natuurgebied en ecologische verbindingen; energiebedrijven zoeken assertief naar locaties om windturbineparken te plaatsen; woonuitbreiding infiltreert langzaam in de open ruimte en infrastructuurwerken versnipperen landschappen. Bovendien gaat ook de recreant vaker op zoek naar mooie plekjes om te ontspannen en te genieten. Het groene buitengebied is een ideaal decor hiervoor. Er is een toenemend aantal mountainbikers, fietsers, wandelaars, nordic walkers, ruiters, quadrijders en menners die gebruik maken van bos- en landbouwgebied, land- of verkavelingswegen. De agrarische sector heeft het niet makkelijk door de druk van natuurverenigingen en recreanten. Men kan zich echter afvragen of de landbouwsector überhaupt nog potentie heeft om te groeien in Vlaanderen. Akkers zijn versnipperd, de natuurwetgeving verbiedt het verwijderen van kleine landschapselementen waardoor het gebruik van geïndustrialiseerde machines bijna onmogelijk wordt en het toedienen van meststoffen en pesticiden wordt verhinderd. De enige uitweg is duurzame landbouw en plattelandsontwikkeling met meer ruimte voor verbreding van de landbouwactiviteiten via toerisme en landschapsonderhoud. Vooraleer deze zijwegen het hoofdinkomen van de landbouwer kunnen compenseren, zal er nog veel moeten veranderen. Men spreekt van een evolutie van een productie- naar een consumptielandschap met ontwikkelingsperspectief voor de leisuresector. Aanleg en onderhoud van nieuwe recreatieve routes, onthaalinfrastructuur, horeca, bezienswaardigheden, themaparken, leisuregebieden en bewegwijzering zijn noodzakelijk om van recreatie een winstgevende industrie te maken. En daar stokt mijn adem. Deze recreatie (r)evolutie is realistisch en biedt mooie economische groeikansen voor een plattelandsregio. Het is niet eens zo moeilijk om het recreatief consumptiegedrag aan te wakkeren. Maar wat met het duurzaamheidsaspect? Is het voldoende om zachte recreatie aan te moedigen of is er meer nodig? De inrichting van duurzame landschappen bijvoorbeeld met aandacht voor identiteit en belevingswaarde. De inrichting van een recreatief landschap moet meer inhouden dan kilometers geasfalteerde fietsroutes. Plattelandsgebieden kunnen evolueren naar belevingslandschappen waar mensen in contact komen met de natuur, met hun identiteit, met schoonheid, verdraagzaamheid en welke waarden ook. Buitengebieden hebben wel degelijk economisch perspectief naast de landbouw (niet ter vervanging van, maar wel complementair). Alleen mag men dezelfde fout niet maken als in de landbouwsector. Groei vertalen in verhoging van de productiviteit is nefast voor ons ecologisch systeem. Dat geldt ook voor recreatie.